Search engine là gì? Top 10 công cụ tìm kiếm thông dụng

Hiện nay, Search Engine (công cụ tìm kiếm) đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta. Nhờ vào các công cụ này, việc tìm kiếm thông tin trên internet trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn bao giờ hết. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về công cụ tìm kiếm là gì, chúng hoạt động như thế nào, đồng thời cung cấp danh sách top 10 Search Engine phổ biến nhất trên thế giới hiện nay. Đây sẽ là những kiến thức hữu ích nếu bạn quan tâm đến SEO hoặc chỉ đơn giản là muốn hiểu thêm về cách thế giới vận hành thông tin số.

Search engine là gì?

Search Engine hay còn gọi là công cụ tìm kiếm là một hệ thống quen thuộc giúp bạn tra cứu thông tin trên Internet một cách nhanh chóng. Bạn chỉ cần gõ những từ hoặc cụm từ mà mình muốn tìm hiểu được gọi là từ khóa vào thanh tìm kiếm, và ngay lập tức, hàng loạt kết quả liên quan như website, hình ảnh, video, bản đồ… sẽ được hiển thị.

Điều thú vị là mỗi Search Engine (Google, Bing, Yahoo,…) đều có thuật toán riêng để xếp hạng các kết quả tìm kiếm. Do đó, khi làm SEO, bạn không chỉ đơn giản là chèn từ khóa, mà cần nghiên cứu kỹ cách hoạt động của từng công cụ tìm kiếm. Hiểu rõ các yếu tố xếp hạng sẽ giúp bạn tối ưu nội dung hiệu quả và cải thiện thứ hạng website trên trang kết quả tìm kiếm.

Mục tiêu của công cụ tìm kiếm là gì?

Dù có nhiều công nghệ phức tạp phía sau, mục tiêu cốt lõi của mọi công cụ tìm kiếm vẫn rất rõ ràng: giúp người dùng tìm đúng thông tin một cách nhanh chóng và chính xác. Để làm được điều đó, công cụ tìm kiếm sẽ phân tích và đánh giá hàng triệu trang web dựa trên các tiêu chí như chất lượng nội dung, độ liên quan và độ tin cậy.

Bên cạnh mục tiêu chính này, các công cụ tìm kiếm và cả những nhà cung cấp dịch vụ tìm kiếm cũng theo đuổi những mục tiêu thứ cấp như kiếm tiền từ quảng cáo, hoặc thu thập dữ liệu người dùng (ví dụ: hành vi nhấp chuột, còn gọi là clickstream). Tuy nhiên, để thực hiện được điều đó một cách hiệu quả, họ cần phải xây dựng được sự tin tưởng từ người dùng.

Vậy làm thế nào để công cụ tìm kiếm tạo dựng lòng tin?

1. Kết quả tự nhiên đáng tin hơn

Người dùng thường có xu hướng tin tưởng kết quả tìm kiếm tự nhiên (organic) – tức là không phải quảng cáo – vì chúng phản ánh đánh giá khách quan hơn từ thuật toán.

2. Độ thẩm quyền của nội dung

Google và các công cụ khác luôn cố gắng xác định mức độ thẩm quyền của một trang web, để đảm bảo rằng những thông tin cung cấp là đúng sự thật và đáng tin cậy.

3. Bảo vệ quyền riêng tư

Một số công cụ như DuckDuckGo đã xây dựng lòng tin bằng cách bảo vệ quyền riêng tư người dùng. Họ không lưu lịch sử tìm kiếm, không cá nhân hóa kết quả dựa trên dữ liệu cá nhân – giúp người dùng tránh rơi vào “bong bóng lọc”, tức là bị giới hạn trong những kết quả đã được thuật toán “định hướng”.

Cách hoạt động của công cụ tìm kiếm (Search Engine)

Mặc dù mỗi Search Engine có thể sử dụng thuật toán riêng, nhưng về cơ bản, chúng đều hoạt động theo cùng một quy trình gồm 3 bước chính: crawling (thu thập dữ liệu), indexing (lưu trữ và sắp xếp dữ liệu) và retrieval (truy xuất kết quả).

1. Crawling – Thu thập dữ liệu

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất. Các công cụ tìm kiếm sẽ bắt đầu bằng cách truy cập vào một trang web cụ thể để quét và thu thập nội dung. Sau đó, chúng lần theo các liên kết (link) trên trang để khám phá thêm nhiều trang khác. Cứ như vậy, chúng dần “bò” khắp mạng internet để thu thập dữ liệu từ hàng triệu website.

2. Indexing – Sắp xếp và lưu trữ dữ liệu

Ngay sau khi thu thập, Search Engine sẽ phân loại và lưu trữ thông tin vào hệ thống dữ liệu khổng lồ. Ví dụ, Google sử dụng một siêu bộ nhớ với hàng chục nghìn ổ cứng, dung lượng lên đến hàng petabyte. Tất cả dữ liệu được lưu trữ sẵn sàng để truy xuất bất cứ khi nào người dùng tìm kiếm.

3. Retrieval – Truy xuất kết quả tìm kiếm

Khi bạn gõ từ khóa vào ô tìm kiếm, công cụ tìm kiếm sẽ ngay lập tức truy xuất dữ liệu và hiển thị danh sách kết quả phù hợp nhất. Các kết quả này được sắp xếp dựa trên độ liên quan với truy vấn và độ phổ biến của trang web. Tuy nhiên, mỗi Search Engine sẽ có thuật toán riêng để đánh giá hai yếu tố này, dẫn đến sự khác biệt trong kết quả tìm kiếm.

Đặc biệt, giai đoạn truy xuất (retrieval) cũng là nơi mà SEO (tối ưu hóa công cụ tìm kiếm) phát huy tác dụng. Bằng cách áp dụng các kỹ thuật SEO hợp lý, bạn có thể cải thiện vị trí hiển thị của website trong kết quả tìm kiếm – từ đó tăng lượt truy cập một cách tự nhiên và bền vững.

Cách các công cụ tìm kiếm xếp hạng kết quả

Không phải công cụ tìm kiếm nào cũng xếp hạng kết quả giống nhau, nhưng phần lớn bao gồm cả Google Search – đều dựa trên một số tiêu chí cơ bản để xác định đâu là kết quả phù hợp nhất với người dùng.

1. Hiểu ý định tìm kiếm (Search Intent)

Công cụ tìm kiếm đầu tiên sẽ phân tích truy vấn của người dùng để xác định mục đích tìm kiếm thực sự là gì – họ đang cần thông tin, mua hàng hay tìm hình ảnh/video? Để làm được điều này, công cụ sử dụng các mô hình ngôn ngữ hiện đại nhằm hiểu sâu ý nghĩa từ khóa.

2. Mức độ liên quan của nội dung

Sau khi hiểu truy vấn, các Search Engine sẽ so khớp từ khóa người dùng nhập với nội dung xuất hiện trên các trang web. Nội dung càng chứa nhiều cụm từ liên quan đến truy vấn (ở tiêu đề, mô tả, đoạn mở đầu…), thì mức độ liên quan càng cao.

3. Chất lượng và độ tin cậy

Search Engine đánh giá sự uy tín của nội dung dựa vào các yếu tố như: trang có được các website uy tín khác liên kết đến không. Nội dung có thể hiện sự chuyên môn không? Đây chính là nguyên tắc E-A-T (Expertise – Authoritativeness – Trustworthiness) nổi tiếng của Google.

4. Trải nghiệm người dùng (UX)

Một trang web có giao diện dễ dùng, tốc độ nhanh, thân thiện với thiết bị di động sẽ được đánh giá cao hơn. Trải nghiệm người dùng tốt là yếu tố quan trọng để cải thiện thứ hạng trên SERP (Search Engine Results Page).

5. Dữ liệu người dùng cá nhân hóa

Search Engine còn căn cứ vào lịch sử tìm kiếm, vị trí địa lý và cài đặt cá nhân để điều chỉnh kết quả cho từng người dùng. Điều đó có nghĩa là hai người tìm cùng một từ khóa có thể nhận được kết quả khác nhau.

6. Hành vi người dùng

Các chỉ số như thời gian ở lại trên trang, tỷ lệ thoát và số lượt nhấp cũng tác động đến cách công cụ tìm kiếm đánh giá chất lượng trang. Ngoài ra, kết quả tìm kiếm không chỉ hiển thị văn bản mà còn có thể bao gồm hình ảnh, video, bản đồ hoặc đoạn trích nổi bật – tùy theo dạng truy vấn.

Chính vì vậy, để nội dung của bạn xuất hiện ở vị trí cao trên Google hay các công cụ khác, SEO đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Việc chèn từ khóa liên quan, cải thiện chất lượng nội dung và xây dựng liên kết đáng tin cậy sẽ giúp bạn nâng cao khả năng hiển thị và thu hút người tìm kiếm hiệu quả hơn.

Top 10 Công cụ tìm kiếm thông dụng hiện nay

Hiện nay, khi cần tìm kiếm bất kỳ thông tin nào trên internet, đa số chúng ta sẽ nghĩ ngay đến Google Search. Điều này không quá bất ngờ, bởi Google đang chiếm hơn 70% thị phần công cụ tìm kiếm toàn cầu. Tuy nhiên, Google không phải là lựa chọn số một ở mọi quốc gia.

Tại Trung Quốc, người dùng chủ yếu sử dụng Baidu, trong khi Yandex lại là công cụ tìm kiếm phổ biến ở Nga. Còn ở Việt Nam, dù Google vẫn dẫn đầu, nhưng Cốc Cốc công cụ tìm kiếm do người Việt phát triển cũng đang được một lượng lớn người dùng tin tưởng và sử dụng hàng ngày.

Chính vì vậy, nếu bạn là người làm SEO chuyên nghiệp, việc nghiên cứu thị trường mục tiêu là điều bắt buộc. Mỗi quốc gia có công cụ tìm kiếm phổ biến khác nhau, và mỗi Search Engine lại hoạt động theo một thuật toán riêng biệt. Để chiến lược SEO đạt hiệu quả cao, bạn cần tối ưu từ khóa phù hợp với đặc điểm thuật toán của từng nền tảng.

Dưới đây là bảng xếp hạng độ phổ biến của các Search Engine dựa trên thống kê từ NetMarketShare (từ tháng 2/2017 đến tháng 1/2018), tập trung vào người dùng desktop trên toàn cầu. Những dữ liệu này sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ hơn về mức độ sử dụng thực tế của từng công cụ tìm kiếm và có chiến lược SEO đúng đắn hơn.

1. Google

Google là công cụ tìm kiếm phổ biến và được sử dụng rộng rãi nhất hiện nay. Được sáng lập bởi Larry Page và Sergey Brin vào năm 1997, Google chính thức ra mắt vào năm 1998 và nhanh chóng trở thành nền tảng không thể thiếu trên Internet.

Trái tim của Google là hệ thống PageRank – một thuật toán sắp xếp thông tin đã được cấp bằng sáng chế vào năm 1998. Mỗi ngày, Google xử lý hơn 3 tỷ truy vấn tìm kiếm, đồng thời liên tục cập nhật hàng tỷ dữ liệu vào hệ thống.

Không ngừng cải tiến, Google liên tục cập nhật các thuật toán mới để chống spam, ngăn chặn thao túng kết quả và nâng cao trải nghiệm người dùng. Chính sự linh hoạt, thông minh và uy tín đã giúp Google giữ vững vị trí số một trong thế giới công cụ tìm kiếm suốt nhiều năm qua.

2. Bing

Bing là công cụ tìm kiếm được phát triển và vận hành bởi Microsoft, ra đời từ sự kế thừa các nền tảng tìm kiếm trước đó như MSN Search, Windows Live Search và Live Search. Bing cung cấp loạt dịch vụ tìm kiếm đa dạng bao gồm: tìm kiếm web, hình ảnh, video và bản đồ, giúp người dùng dễ dàng tiếp cận thông tin theo nhiều hình thức.

Được xây dựng trên nền tảng ASP.NET, Bing không chỉ là sản phẩm công nghệ mạnh mẽ mà còn là nhân tố chiến lược trong hệ sinh thái tìm kiếm toàn cầu. Từ tháng 7 năm 2009, Bing trở thành đối tác cung cấp kết quả tìm kiếm cho Yahoo! Search, một thỏa thuận lớn giữa hai “ông lớn”. Đến năm 2015, hợp tác được điều chỉnh, cho phép Yahoo! chỉ cần sử dụng Bing cho phần lớn các truy vấn, thay vì toàn bộ như trước đó.

Với giao diện hiện đại, kết quả tìm kiếm chính xác và tốc độ xử lý tốt, Bing là một lựa chọn đáng cân nhắc bên cạnh Google, đặc biệt trong các hệ điều hành và thiết bị của Microsoft.

3. Yahoo!

Yahoo Search là công cụ tìm kiếm trực tuyến do tập đoàn Yahoo! sở hữu. Dù ra mắt muộn vào năm 2004, sau nhiều đối thủ, nhưng Yahoo Search nhanh chóng tạo được dấu ấn nhờ tận dụng lượng người dùng khổng lồ từ Yahoo! Mail và Yahoo! Messenger – những dịch vụ cực kỳ phổ biến trong thập niên 2000.

Tính đến tháng 9 năm 2019, Yahoo Search vẫn giữ vị trí công cụ tìm kiếm lớn thứ ba trên thế giới, chiếm khoảng 1,64% lượng truy vấn toàn cầu – một con số không hề nhỏ trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt từ Google và Bing.

Trước áp lực thị trường, năm 2009, Yahoo và Microsoft đã quyết định hợp tác phát triển Bing Yahoo Search – nền tảng kết hợp giữa sức mạnh công nghệ của Bing và tệp người dùng lớn từ Yahoo.

Mặc dù không còn là lựa chọn số một, nhưng Yahoo Search vẫn là một phần quan trọng trong lịch sử và sự phát triển của ngành công cụ tìm kiếm toàn cầu.

4. DuckDuckGo

DuckDuckGo (DDG) là một trong những công cụ tìm kiếm nổi bật nhất dành cho những ai coi trọng quyền riêng tư. Không giống như Google hay nhiều search engine khác, DuckDuckGo không thu thập, lưu trữ hay cá nhân hóa dữ liệu người dùng.

Trong khi Google sử dụng dữ liệu tìm kiếm để hiển thị quảng cáo theo hành vi và cá nhân hóa kết quả, thì DuckDuckGo từ chối hoàn toàn việc theo dõi. Điều này giúp người dùng có trải nghiệm tìm kiếm trung lập, không bị chi phối bởi lịch sử duyệt web hay hồ sơ cá nhân.

Từ mức trung bình 79.000 lượt tìm kiếm mỗi ngày vào năm 2010, DuckDuckGo đã phát triển vượt bậc, đạt 38,8 triệu lượt tìm kiếm/ngày và hơn 31 tỷ lượt tìm kiếm tích lũy tính đến tháng 6 năm 2019. Đây là minh chứng cho xu hướng người dùng ngày càng quan tâm đến sự an toàn thông tin cá nhân khi sử dụng Internet.

5. Yandex

Yandex Search là công cụ tìm kiếm hàng đầu tại Nga, đồng thời là sản phẩm cốt lõi của tập đoàn công nghệ Yandex. Công cụ này được sáng lập bởi Arkady Volozh, Arkady Borkovsky và Ilya Segalovich, và đã nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường nội địa nhờ vào sự tối ưu vượt trội cho ngôn ngữ và thói quen người dùng Nga.

Theo số liệu từ LiveInternet, vào tháng 1 năm 2015, Yandex chiếm 51,2% lưu lượng tìm kiếm tại Nga. Ngoài ra, công cụ này còn có 43% thị phần tại Belarus, cùng với sự hiện diện mạnh mẽ tại Ukraina và Kazakhstan.

Với hơn 150 triệu lượt tìm kiếm mỗi ngày và hàng chục triệu người dùng thường xuyên, Yandex đã trở thành công ty tìm kiếm lớn thứ 4 trên thế giới (theo Comscore). Phương châm hoạt động của Yandex rất rõ ràng: giúp người dùng tìm thấy tất cả câu trả lời mà họ đang tìm kiếm – một tôn chỉ thể hiện rõ tinh thần phục vụ và đổi mới của hãng.

6. Baidu

Baidu là công cụ tìm kiếm hàng đầu tại Trung Quốc, được thành lập vào tháng 1 năm 2000 bởi Robin Li và Eric Xu. Trước khi Baidu ra đời, Robin Li đã phát triển một công cụ có tên RankDex vào năm 1996 – tiền thân của hệ thống tìm kiếm hiện đại mà Baidu sử dụng ngày nay.

Nhờ nền tảng công nghệ vững chắc, cùng với sự hỗ trợ độc quyền từ chính phủ Trung Quốc và tinh thần dân tộc mạnh mẽ trong cộng đồng người dùng, Baidu nhanh chóng phát triển và chiếm lĩnh thị trường nội địa. Tính đến thời điểm hiện tại, Baidu là trang web lớn thứ tư trên thế giới theo bảng xếp hạng của Alexa Internet.

Nếu bạn muốn tiếp cận thị trường Trung Quốc hoặc phục vụ người dùng tiếng Trung, Baidu Search chắc chắn là công cụ không thể thiếu trong chiến lược SEO và marketing của bạn.

7. Ask.com

Ask.com, trước đây được biết đến với tên gọi Ask Jeeves, là một trong những công cụ tìm kiếm độc đáo khi áp dụng mô hình câu hỏi – trả lời. Với phong cách sử dụng ngôn ngữ tự nhiên, gần gũi và thông dụng, Ask hướng đến việc cung cấp câu trả lời chính xác dựa trên những thắc mắc thực tế từ người dùng.

Điểm đặc biệt là nhiều câu hỏi đã được trả lời bởi cộng đồng người dùng, mang lại cảm giác gần gũi và thực tế hơn so với các công cụ truyền thống. Bên cạnh đó, Ask.com vẫn hỗ trợ chức năng tìm kiếm thông thường, giúp người dùng linh hoạt trong việc tra cứu thông tin.

Hiện nay, Ask.com chiếm khoảng 3% thị phần trong lĩnh vực công cụ tìm kiếm – một con số khiêm tốn nhưng đáng chú ý nhờ định vị khác biệt và phù hợp với những người thích tìm kiếm theo ngữ cảnh tự nhiên.

8. AOL.com

AOL (America Online) là một trong những dịch vụ thông tin trực tuyến đầu tiên và nổi bật, được vận hành bởi hãng cùng tên có trụ sở tại Vienna, Virginia (Hoa Kỳ). AOL cung cấp nhiều dịch vụ tiện ích như email, tin tức, truy cập Internet và cả nội dung đào tạo, phục vụ cho hàng triệu người dùng trong thời kỳ Internet bắt đầu phát triển.

Trong thời kỳ hoàng kim, AOL từng là nhà cung cấp dịch vụ Internet lớn nhất tại Mỹ, đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối người dùng với thế giới số. Sự phát triển vượt bậc này đã giúp AOL mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu, trở thành một trong những thương hiệu tiên phong trong kỷ nguyên Internet.

9. WolframAlpha

WolframAlpha.com là một trong những công cụ tìm kiếm đặc biệt và độc đáo nhất hiện nay. Không giống như các search engine truyền thống như Google hay Bing, WolframAlpha sử dụng ngôn ngữ tự nhiên để xử lý truy vấn và trả về duy nhất một câu trả lời chính xác thay vì danh sách kết quả.

Điều này giúp người dùng tiết kiệm thời gian, không phải tự mình sàng lọc thông tin giữa hàng loạt kết quả. WolframAlpha hoạt động như một “bộ não tri thức”, đặc biệt hữu ích trong các lĩnh vực khoa học, toán học, thống kê, và dữ liệu chuyên sâu. Đây chính là làn gió mới đầy sáng tạo trong thế giới công cụ tìm kiếm hiện đại.

10. Twurdy

Twurdy là một công cụ tìm kiếm sáng tạo, được phát triển với mục tiêu mang lại kết quả phù hợp với trình độ đọc và độ tuổi của từng người dùng. Không phải ai tìm kiếm trên Internet cũng có khả năng đọc như nhau – người dùng có thể là một giáo sư đại học, hoặc một bé 5 tuổi đang học chữ.

Chính vì thế, Twurdy giúp phân loại và sắp xếp kết quả để trẻ em không tiếp cận thông tin quá phức tạp, và người trưởng thành không phải mất thời gian lọc qua các trang dành cho trẻ nhỏ. Nhờ vào cách tiếp cận này, Twurdy mang lại trải nghiệm tìm kiếm hiệu quả, đúng mục tiêu và thân thiện với từng nhóm người dùng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một công cụ phù hợp với độ tuổi hoặc trình độ đọc cụ thể, Twurdy là một lựa chọn không thể bỏ qua.

Trên đây là danh sách các công cụ tìm kiếm phổ biến trên toàn cầu thường được đánh giá dựa trên lượng người dùng trung bình hàng ngày. Tuy nhiên, mức độ phổ biến thực tế có thể thay đổi tùy theo từng quốc gia và cộng đồng người dùng cụ thể.

Ví dụ, tại Việt Nam, ngoài Google, còn có Cốc Cốc một công cụ tìm kiếm nội địa được rất nhiều người sử dụng. Dù không nằm trong top thế giới, nhưng Cốc Cốc sở hữu thị phần không nhỏ và thường xuyên được dùng trong các chiến dịch SEO tại thị trường Việt.

Lời kết

Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ Search Engine là gì cũng như nắm bắt được các công cụ tìm kiếm phổ biến hiện nay. Việc lựa chọn đúng công cụ và hiểu cách chúng hoạt động sẽ giúp bạn dễ dàng xây dựng chiến lược SEO hiệu quả, cải thiện thứ hạng website và tiếp cận khách hàng tiềm năng một cách chính xác hơn.

Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp để phát triển website, tối ưu tìm kiếm hay mở rộng khả năng tiếp cận trên nền tảng số – hãy bắt đầu bằng việc hiểu rõ từng loại search engine. Chúc bạn áp dụng thành công và gặt hái nhiều kết quả tích cực trong hành trình phát triển thương hiệu online!

Lê Hưng

Tôi là Lê Hưng, là Founder và CEO của SEO VIỆT, với hơn 14 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực SEO. Dưới sự lãnh đạo của tôi, SEO VIỆT đã xây dựng uy tín vững chắc và trở thành đối tác tin cậy của nhiều doanh nghiệp. Tôi còn tích cực chia sẻ kiến thức và tổ chức các sự kiện quan trọng, đóng góp vào sự phát triển của cộng đồng SEO tại Việt Nam.